Әдістемелік нұсқаулық хат

Ж Аймауытов атындағы мектеп-гимназиясының математика-информатика кафедрасының 2025-2026 оқу жылында әдістемелік нұсқаулық хатты талдау бойынша өткізілген 

№1 отырыстың хаттамасы

Қатысқан мұғалімдер саны-21

Қатыспаған мұғалімдер саны- 3                                  

Күн тәртібінде

1.2025-2026 оқу жылында Қазақстан Республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу тәрбие процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы әдістемелік нүсқаулық хатпен танысу.

2.Жалпыға міндетті білім беру стандартындағы оқу пәніне байланысты енгізілген өзгерістер мен толықтырулар «Математика» «Алгебра ,геометрия ,информатика» оқу пәндері  білім беру саласының мазмұны туралы. Оқу бағдарламалары Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкестігі туралы.

3. Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың нормативтік талаптарына сәйкес бөлім бойынша жиынтық бағалаудың талаптары.

Тыңдалды 

Күн тәртібінде  бірінші мәселе бойынша кафедра жетекшісі Сартаева Қ. мәлімдеме   жасады.Жалпы оқу процесіне енгізілген өзгерістер мен толықтырулар жөнінде бірқатар атап өтті.

«МАТЕМАТИКА ЖӘНЕ ИНФОРМАТИКА» білім беру саласы

ҮОЖ, ҮОБ іске асыру ерекшеліктері.

«Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жал пыға міндетті стандарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығына сәйкес: бастауыш білім беру деңгейінде «Математика» және «Цифрлық сауаттылық» (1-4-сыныптар); негізгі орта білім беру деңгейінде «Математика» (5-6-сыныптар), «Алгебра», «Гео метрия» (7-9-сыныптар) және «Информатика» (5-9-сыныптар); жалпы орта білім беру деңгейінде оқытудың екі бағыты бойынша «Алгебра және анализ бастамалары», «Геометрия», «Информатика» (10-11-сыныптар) пәндері оқытылады. Жоғарыда аталған пәндер бойынша оқу жүктемесінің көлемі «Қазақстан Ре спубликасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің Үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» ҚР Оқу-ағарту министрінің 2012 жылғы 8 қараша дағы №500 бұйрығының (2023 жылғы 26 қазандағы № 323 және 2024 жылғы 8 ақпандағы № 27 бұйрығымен енгізілген өзгерістерімен) 1–3, 11–15-қосымшаларын да (1-4-сыныптар), 6–8, 16–20-қосымшаларында (5-9-сыныптар), 21–30, 85–90-қосымшаларында (10-11-сыныптар) берілген. Оқу пәндерін игеру ҚР Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі №399 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу бағдарламаларына сәйкес жүргізіледі. Атап айтқанда, «Математика» (1-4-сыныптар) - 26-қосымша, «Цифрлық сауаттылық» (1-4-сыныптар) - 27-қосымша, «Математика» (5-6-сыныптар) - 52-қосымша, «Алгебра» (7-9-сыныптар) - 53-қосымша, «Геометрия» (7-9-сыныптар) - 54-қосымша, «Информатика» (5-9-сыныптар) - 55-қосымша, «Алгебра және анализ бастамалары» (10-11-сыныптар, ЖМБ) - 104-қосымша, «Алгебра және анализ бастамалары» (10-11-сыныптар, ҚГБ) - 105-қосымша, «Геометрия» (10-11-сыныптар, ЖМБ) - 106-қосымша, «Геометрия» (10-11-сыныптар, ҚГБ) - 107-қосымша, «Информатика» (10-11-сыныптар, ЖМБ) - 108-қосымша, «Информатика» (10-11-сыныптар, ҚГБ) - 109-қосымша

Негізгі орта және жалпы орта білім беру Қазіргі білім беру тек пәндік және метапәндік білімді игеруге ғана емес, со нымен қатар білім алушылардың қоғамда толыққанды өмір сүруіне қажетті жеке қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған. Мектептегі математика курсын оқу ба рысында Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарында және «Адал азамат» тәрбие бағдарламасында (ҚР Оқу-ағарту министрінің бұйрығы 2025 40 Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы жылғы 26 мамырдағы №123) белгіленген құндылықтар мен негізгі құзыреттерді дамытуға назар аудару маңызды. «Тәуелсіздік және отаншылдық», «бірлік және ынтымақ», «әділдік жәеке жауап кершілік», «заң және тәртіп», «еңбекқорлық және кәсіби біліктілік», «жасампаз дық және жаңашылдық» құндылықтарын математиканың мектеп курсын оқу процесінде кіріктіру білім алушылардың бойында берік білімді ғана емес, жа уапкершілікке, адалдыққа, қоғам мен еңбекті құрметтеуге негізделген тұтас дү ниетанымды қалыптастыруға ықпал етеді, сондай-ақ бұл оқуға деген ынтаны арттырады және мемлекетке, қоғамға және болашақ кәсіби қызметке саналы көзқарасты дамытады. Информатика – жасанды интеллект элементтерін енгізу үшін келешегі зор әрі икемді пәндердің бірі. Бұл пән аналитикалық ойлауды, алгоритм құруды және цифрлық жүйелердің жұмыс істеу принциптерін түсінуді дамытуға мүмкіндік бе реді. ЖИ-ді информатика курсының әртүрлі бөлімдеріне, пайдаланушы деңгей інде де, бағдарламалау негіздерін оқыту барысында да кіріктіруге болады. ЖИ-ді кіріктіру мысалдары: • мәтін, код генерациясы немесе деректерді талдау кезінде ЖИ құралдарын қолдану; • компьютерге нысандарды тануды немесе командаларды орындауды үйре тетін жобаларды орындау; • ЖИ-дің қазіргі қоғам мен болашақ мамандықтарға әсері туралы тақырыптар ды талқылау; • адам әрекетімен салыстырғанда автоматтандырылған шешімдердің ар тықшылықтары мен шектеулерін бағалау. Бұл тәжірибе білім алушыларға ЖИ-дің шынайы өмірдегі рөлін түсінуге және алынған білімді оқу мен практикалық тапсырмаларды орындау барысында тиімді қолдануға мүмкіндік береді. Мектептің математика курсын оқыту процесінде құндылықтарды кіріктіру және құзыреттілікті қалыптастыру бойынша ұсыныстар: • тәуелсіздік және отаншылдық – бұл ұлттық жетістіктерді сабақ мазмұнына кіріктіру. Мектептегі математика курсын оқытуда патриоттық тәрбие білім алушыларда туған елге деген құрметті, ұлттық мәдениет пен ғылым тарихына қызығушылықты қалыптастырады. Мысалы, қазақстандық ғалымдардың математикаға қосқан үлесін көрсету, елдің географиясы мен мәдениеті бойынша есептер шығару, тарихи ғимараттардың ауданын немесе көлемін есептеу, Қазақстанның демо графиясы мен экономикасына қатысты мәліметтерді математикалық модельдеу. Сонымен қатар, табиғи ресурстарды (мұнай, көмір, ауыл шаруашылығы өнім БАСТАУЫШ, НЕГІЗГІ ОРТА ЖӘНЕ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУДІҢ МЖМБС, ҮОЖ, ҮОБ ІСКЕ АСЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ дері) пайдалану тиімділігіне есептер құру ұсынылады; 41 • бірлік және ынтымақ – бұл білім алушылардың бірлесіп жұмыс істеуін, өзара көмектесуін, қолдау мен құрмет көрсетуін, сонымен қатар ұжымдық күштің ортақ мақсаттарға жетудегі маңызын түсіну. Бұл құндылықтар бірнеше формада көрінуі мүмкін: топпен немесе жұппен жұ мыс істеу (мысалы, әр білім алушы тапсырманың бір бөлігін шешуге жауап бе ретін, содан кейін топ түпкілікті нәтижеге жету үшін күш біріктіретін топтық жұ мысты ұйымдастыруға болады), талқылау және проблемаларды бірлесіп шешу (мысалы, тапсырма бойынша жеке жұмыс жасағаннан кейін, әрқайсысы өз шешімін түсіндіретін талқылау ұйымдастырылады) басқалардың пікірлерін қол дау және құрметтеу (мысалы, математикалық дебаттарда немесе пікірталастар да білім алушылар өз шешімдерін білдіреді және қорғай алады, басқалардың шешімдерін құрметпен тыңдайды және негіздейді), ұжымдық жобалар (мысалы, мектеп бюджетін жоспарлау жобасы немесе сыныпта ресурстарды бөлу мо делін құру); • әділдік және жауапкершілік – бұл білім алушылардың оқуға деген адал көзқа расын, тапсырмаларды өз бетінше орындаудың маңыздылығын, сондай-ақ өз еңбегінің нәтижелері үшін жеке жауапкершілігін қалыптастыру. Мектептегі математика курсын оқуда әділдік пен жауапкершілікке тәрбиелеу жетілген, тәуелсіз тұлғаны қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Бұл қасиет тер, әсіресе, нақты тапсырмалармен, объективті бағалаумен және оқыту страте гиясын жеке таңдаумен тұрақты жұмыс жағдайында жақсы қалыптасады. Мыса лы, білім алушыларға өздерінің жетістіктері мен қателіктерін жазып, өз үлгерімін талдауға шақыруға болады; жауап берілмесе де, тырысқаны, пайымдағаны, ло гикалық қадамы үшін ынталандыру. • заң және тәртіп – бұл шешімнің дұрыстығы мен рәсімделуінің дәлдігіне мән беру, математикалық ережелер мен алгоритмдерді сақтау арқылы білім алушылардың тәртіпке, жүйелілікке деген құрметін қалыптастыру. Математика сабақтарында логикаға, тәртіпке және дәлдікке деген құрметті қа лыптастыру білім алушыларға оқуда жетістікке жетуге ғана емес, сонымен қатар ішкі тәртіпті, ережелерге назар аударуды және «заңдарды» – математикада да, өмірде де сақтауға дайындықты дамытуға көмектеседі. Мысалы, тапсырманың екі шешімін ұсынуға болады: біреуі логикалық тұрғыдан дұрыс реттелген, екін шісінде бос орындар логикалық реті дұрыс берілмеген. Оларды талдай отырып, білім алушылар айырмашылықты табады және тәртіпті сақтау не үшін маңызды екендігі туралы қорытынды жасайды. Сондай-ақ, білім алушылар іс-әрекеттің немесе логикалық тұрғыдан дұрыс емес жерін тауып, дұрыс реттілікті қалпына келтіру үшін әдейі дұрыс шығарылмаған тапсырманы ұсынуға болады; • еңбекқорлық және кәсіби біліктілік (ойлау икемділігі) – бұл күрделі және стан дартты емес есептер арқылы білім алушылардың тұрақты түрде дағдыларын дамыту, сонымен қатар жаңа жағдайларда математикалық модельдерді ше шудің және қолданудың әртүрлі тәсілдерін табу қабілетін дамыту. 42 Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Математика сабақтарында еңбекқорлық пен ойлау икемділігін дамыту жүйелі тәсілді қажет етеді, онда білім алушы үнемі қиындықтарға, қызықты есептермен жұмыс жасауға және өз шешімдерін іздеу мүмкіндігіне тап болады. Мысалы, әр сабақты логикалық ойлау, зейінді қалыптастыратын қайталауға арналған шағын тапсырмалардан бастауға болады. Бірнеше шешім қабылдауға болатын немесе нақты жауабы жоқ тапсырмаларды беруге болады, мұндай тапсырмалар ойла удың икемділігін, гипотезаларды тексеру қабілетін дамытады. Сондай-ақ, қол данбалы тәсілді қалыптастыруға және жүйелік ойлауды дамытуға ықпал ететін жағдайдың моделін құру немесе түсіндіруді қажет ететін тапсырмаларды ұсы нуға болады; • жасампаздық және жаңашылдық – бұл оқытуға шығармашылық тапсырма ларды қосу, өз тапсырмаларын құру, викториналар өткізу және деректерді визуализациялау, сонымен қатар стандартты емес тәсілдер мен түпнұсқа шешімдерді іздеуді ынталандыру. Мектептегі математика курсын оқуда шығармашылық пен жаңашылдықты ынта ландыру білім алушылардың икемді ойлауын, бастамашылығын және пәнге де ген қызығушылығын қалыптастыруға ықпал етеді. Мысалы, дұрыс жауапты ғана емес, сонымен қатар шешудің жолын қажет ететін тапсырмаларды үнемі ұсы нуға болады. Білім алушыларға игерілетін тақырып бойынша өз тапсырмаларын құруды, білім ғана емес, тапқырлық та маңызды болатын жарыстар мен ойындар ұйымдастыруды, диаграммалар, графиктер мен схемалар арқылы визуалды ой лауды үйретуді ұсынуға болады; • дербестік және саналы таңдау – бұл білім алушылардың есептерді өз бетін ше шешуі, жобаларды орындауы, өзін-өзі тексеруі, сондай-ақ саналы түрде шешудің қолайлы әдісін таңдау және өз іс-әрекеттерін дәлелдеу қабілетін да мыту. Математика сабақтарында дербестік пен саналы таңдауды дамыту білім алушы ларға оқытудың белсенді қатысушылары болуға көмектеседі, сыни ойлау дағды лары мен өз күштеріне деген сенімділікті, жоспарлау, дәлелдеу, шешім қабылдау және олар үшін жауапкершілік алу қабілеттерін қалыптастырады. Мысалы, ше шудің оңтайлы әдісін таңдауды қажет ететін есептерді ұсынуға болады (теңде улер жүйесін графикалық, алгебралық, алмастыру әдісімен шешу); математика лық білімді нақты өмірде қолдану бойынша жобалармен жұмысты ұйымдастыру (мысалы, мектеп бюджетін жоспарлау үшін модель құру); білім алушыларға өз дері үшін қызықты тақырыптарды таңдай алатын және оларды шешу үшін әртүр лі математикалық әдістерді қолдана алатын өз тапсырмаларын құруды ұсыну. Мысалы, қаржылық сауаттылық пен жауапкершілікті қалыптастыруға арналған тапсырмаларды қолдануға болады (бір айға отбасылық бюджетті құрыңыз: шығындар, кірістер, жинақтар, қажетсіз сатып алулардан бас тарту арқылы қан ша үнемдеуге болатындығын анықтаңыз); ресурстарға ұқыпты қарауды дамы туға бағытталған тапсырмалар (шағын жоба: «Отбасы бір айда қанша су тұтына ды? Қалай үнемдеуге болады?»); мамандық таңдаудың маңыздылығын түсінуге көмектесетін тапсырмалар (мысалы, статистикаға сәйкес, түлектердің 25%-ы әле БАСТАУЫШ, НЕГІЗГІ ОРТА ЖӘНЕ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУДІҢ МЖМБС, ҮОЖ, ҮОБ ІСКЕ АСЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 43 уметтік мамандықтарды таңдайды. Бұл қоғамның дамуына қалай әсер етеді? Сы ныпта сауалнама жүргізіп, нәтижесін диаграммамен көрсету).

Информатика пәні аясында құндылықтарды кіріктіру және құзыреттіліктерді қалыптастыру бойынша ұсыныстар: 

Тәуелсіздік және отаншылдық. Қазақстанның жетістіктерін бейнелейтін цифр лық жобаларды орындау, тақырыптық хакатондар мен цифрлық көрмелерге қа тысу арқылы қалыптасады. Күтілетін нәтижелер: білім алушылар Қазақстанның тарихы, мәдениеті және рәміздеріне құрметпен қарайды, ұлттық мұраны наси хаттайтын цифрлық контент жасайды.

Бірлік және ынтымақ. Командалық жобаларды жүзеге асыру, мультимедиалық өнімдерді бірлесе жасау, цифрлық ортада өзара әрекеттесу барысында дамиды. Күтілетін нәтижелер: білім алушылар топта тиімді қарым-қатынас жасай алады, өзгенің пікірін тыңдайды, келісіп жұмыс істейді, ортақ тапсырмаларды шешеді. 

Әділдік және жауапкершілік. Цифрлық этиканы сақтау, авторлық құқық норма ларын ұстану, ақпараттық ресурстарды жауапкершілікпен пайдалану және ақпа ратты сын тұрғысынан бағалау арқылы қалыптасады. Күтілетін нәтижелер: білім алушылар ақпарат көздерінің шынайылығын ажырата алады, авторлық құқықты құрметтейді, өз жұмысына жауапкершілікпен қарайды, желіде өзін дұрыс ұстай ды.

Заң және тәртіп. Киберқауіпсіздік, цифрлық құқықтар тақырыптарын оқу және мектеп пен желідегі ережелерді сақтау барысында дамиды. Күтілетін нәтиже лер: білім алушылар цифрлық қоғамда заңдарды сақтаудың маңызын түсінеді, жеке деректерді қорғауды және құқықтық нормаларды меңгереді. 

Еңбекқорлық және кәсіби біліктілік. Бағдарламалық қамтамасыз етумен тұрақты жұмыс, алгоритмдеу, бағдарламалау, деректерді өңдеу және визуали зациялау арқылы қалыптасады. Күтілетін нәтижелер: білім алушылар өз жұмы сын жоспарлайды, жүйелі және мұқият орындайды, оқу мен тәжірибеде АКТ-ны тиімді қолдана алады. 

Жасампаздық және жаңашылдық. Бағдарламалар, ойындар, интерактивті модельдер жасау, олимпиадалар мен ІТ-жобаларға қатысу арқылы дамиды. Күтілетін нәтижелер: білім алушылар өз цифрлық шешімдерін ұсынады, әртүрлі салалардағы білімді біріктіреді, креативті шешімдер табады, бастамашыл және жаңашыл болады. 

«Математика және информатика» білім беру саласы пәндері аясында білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Функционалды сауаттылық бұл білім алушылардың пән мазмұнын меңгеру ба рысында қол жеткізе алатын білім деңгейі және адамның қолданбалы білімге не гізделген өмір мен қызметтің әртүрлі салаларындағы стандартты өмірлік мәсе 44 Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы лелерді шешу қабілеті екені белгілі. Функционалдық сауаттылықтың бір бағыты математикалық сауаттылық болып табылады. Бұл білім алушының математика лық ойлау, тұжырымдау, қолдану және әртүрлі практикалық бағыттағы тапсы рмаларды шешу үшін математикалық білімін қолдану қабілеті. Математикалық сауаттылық құбылыстарды сипаттау, түсіндіру және болжау үшін математикалық ұғымдарды, фактілер мен құралдарды қолдануды көздейді. Бұл математиканың әлемдегі рөлін түсінуге, негізі бар пікірлер айтуға, белсенді шешімдер қабылда уға көмектеседі. Функционалдық сауаттылықты қалыптастыруға арналған тапсырмалар білім алушылардың шығармашылық қабілеттері мен танымдық қызығушылықтарын дамытатын әртүрлі математикалық материалдармен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, білім алушылардың пән бойынша білімін бекіту мен те реңдету, практикалық дағдыларын қалыптастырумен қатар олардың түрлі ил люстрациялармен жұмыс жасауын көздейді. Математиканың мектеп курсын оқу процесінде осы міндеттерді жүзеге асыруда жаттығулар жүйесі ерекше рөл атқарады, оның ішінде білім алушылардың мате матикалық сауаттылығын қалыптастыру және дамыту және математиканы басқа пәндермен интеграциялау бойынша жұмысты ұйымдастырудың бір әдісі ретін де практикаға бағытталған тапсырмалар, контекст негізіндегі тапсырмалардың маңызы зор. Мәнмәтіндегі тапсырма мазмұны алдымен оқу бағдарламасына сәйкес болуы қажет. Мұндай тапсырмаларды құрастыру барысында онда қолданылатын тер миндердің білім алушыға таныс болуына немесе түсіндірме үшін сілтеменің көрсетілуіне; мазмұнында білім алушыны қызықтыратындай жаңалықтардың бо луына; сұрақтарының арасында жүйелі байланыстың болуына; тапсырма мәтін нен ғана емес иллюстрациядан тұруына назар аударылуы керек. Математиканың тапсырма мәтінінде басқа пәндердегі немесе күнделікті нақты өмірдегі жағдайлар баяндалуы, әртүрлі пәндік салалардың негізінде құрасты рылуы мүмкін. Бұл орайда білім алушыларға әртүрлі контекст беру маңызды. Контекст негізіндегі тапсырма білім алушылардан есептеулер жүргізуді ғана емес, сонымен қатар өз жауаптарын негіздеуді қажет етеді. Осы орайда білім алушылар өз қадамдарын түсіндіру үшін дәлелдер келтіруі керек. Бұл өз алдына білім алушылардың логикалық ойлау қабілетінің дамуына ықпал етеді. Контекст негізіндегі тапсырманы орындау барысында білім алушыларда беріл ген жағдайды талдау, түсіну және түсіндіру, шығару тәсілін таңдау дағдылары қа лыптасады; білім алушылардың танымдық қызығушылығы артады, математика лық, оқу, қаржылық, ақпараттық сауаттылығы дамиды.

Білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру бойын ша жұмысты жетілдіру үшін PISA, PIRLS және т. б. халықаралық салысты рмалы зерттеулердің материалдарымен, тест жинақтарымен және нәти желерімен «Талдау» АҚ сайтынан танысуға болады. https://taldau.edu.kz/ storage/app/media/PISA/%20%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BF%20PISA 2022.pdf 

«Информатика» оқу пәні бойынша білім алушылардың алған білімдерін әртүрлі өмірлік жағдайларда қолдану қабілетін дамыту – білім беру процесінің маңыз ды мақсаты. Білім алушылардың ақпараттық сауаттылығын қалыптастыру білім беру әдістері мен стратегияларының кең спектрін қамтитын мынадай кешенді тәсілдерді талап етеді: • оқу материалын информатика саласындағы нақты сценарийлер мен жағдай ларға біріктіру білім алушыларға ақпараттық технологиялардың күнделікті өмірде қолданылуын көруге мүмкіндік береді. Оған мобильді қосымшаларға арналған программалық қосымшаларды әзірлеу, медициналық диагности кадағы деректерді талдау, қоршаған ортаны басқару жүйелерін құру және өнеркәсіптегі процестерді оңтайландыру; • практикалық жұмыстарды жүргізу информатика саласында дағдыларды иге руге бағытталған. Мысалы, программалау, деректерді талдау, веб-сайттар құру және басқа компьютерлік қосымшалар бойынша тапсырмаларды орын дау; • нақты жағдайларға байланысты компьютерлік мәселелер мен міндеттерді шешу аналитикалық ойлауды дамытуға және алған білімдерін қолдануға ықпал етеді. Мысалы, қауіпсіздік жүйелеріндегі ақпараттық процестерді тал дау, күнделікті өмірдегі киберқауіпсіздікке қатысты мәселелер, өндірістік процестерді оңтайландыру алгоритмдерін әзірлеу және басқа да осыған ұқ сас міндеттер; • информатикада оқытудың интерактивті әдістерін қолдану материалды тиімдірек игеруге және алынған білімді қолдану дағдыларын дамытуға ықпал етеді; • виртуалды ортадағы ақпараттық процестермен тәжірибе жасау білім алушы ларға денсаулық пен қоршаған ортаға қауіп төндірмей информатиканың не гізгі тұжырымдамаларын түсінуге, практикалық дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мысалы, виртуалды зертханалық жұмыстарды жүргізу, әзір леудің мамандандырылған ортасында алгоритмдерді модельдеу және про граммалау; • білім деңгейін бағалап қана қоймай, білім алушыларды алған білімдерін әртүрлі сценарийлерде талдауға және қолдануға ынталандыратын кері бай ланыс беру информатикадағы білім беру процесінің негізгі аспектісі болып табылады. Мұндай кері байланыс тапсырмаларды орындаудың дұрыстығын Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы 46 бағалауды ғана емес, сонымен қатар шешім әдістерін талдауды және ақпа раттық процестерді зерделеуде зерттеу тәсілін ынталандыруды қамтуы мүм кін. Мектептегі информатика бағдарламасында икемді дағдыларды дамыту оқыту мақсаттары аясында жүзеге асырылады: 6-кесте. Информатика бағдарламасында икемді дағдыларды дамыту 5.2.1.1 әртүрлі ақпарат түрлерінің мысал дарын келтіру және ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну ақпарат түрлерін тану және оларды мәтін, графика, аудио, видео және т. б. сияқты әр түрлі формада ұсыну дағдыла ры 8.4.1.1 әртүрлі электрондық құрылғылар дың адам ағзасына әсері туралы мы салдар келтіріп, қорғау әдістерін тиімді пайдалану компьютерлік техникамен жұмыс істеу кезінде қауіпсіз мінез-құлық дағдылары 6.4.2.2 «авторлық құқық» және «плагиат» ұғымдарын түсіндіру құндылықтар және академиялық адал дықтың дағдылары 7.4.2.1 компьютерді зиянды бағдарлама лардан қорғау жүйенің қауіпсіздігін сақтау үшін ком пьютерді вирустардан қорғау және программалық қосымшаларды жаңарту дағдылары 8.4.2.1 желідегі пайдаланушының қа уіпсіздігін қамтамасыз ету ережелерін сақтау (интернетте алаяқтық пен агрес сия) кибералаяқтық пен кибербуллингті қорғау үшін онлайн ортада қауіпсіз мі нез-құлық дағдылары 10.1.2.1 «ақпараттық қауіпсіздігі», «құпи ялылық» және «тұтастық» терминдерінің мағынасын түсіндіру ақпараттық қауіпсіздік, ақпаратты және зияткерлік меншікті қорғау, деректердің тұтастығы мен құпиялылығын қауіп-қа терден қорғау дағдылары. 11.1.1.1 бұлтты технологияның не екенін түсіндіру бұлтты технологиялармен жұмыс жасау дағдылары 11.4.1.1 конструкторде ыңғайлы мобильдік қосымшасының интерфейсін құру мобильдік қосымшалармен жұмыс жа сау дағдылары 11.4.2.1 Startup (стартап) түсінігін баяндау- әдетте инновациялар, технологиялар немесе қызметтер саласында жаңа биз несті немесе жобаны құру және дамыту дағдылары;- жобаларды қаржыландыру әдісі ретін де краудфандинг принциптерін түсінуі;- өнімді жылжыту және сату дағдыла ры, соның ішінде маркетингтің әртүрлі әдістері, жарнамалар және өнімді на рыққа тарату стратегияларынан тұратын қаржылық сауаттылық дағдылары.

БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ОҚУ ЖЕТІСТІКТЕРІН ІШКІ БАҒАЛАУ 

Нормативтік құжаттар: «Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» ҚР БжҒМ 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығы; «Орта, тех никалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алушылардың білімін бағалау өлшемшарттарын бекіту туралы» ҚР БжҒМ 2016 жылғы 21 қаңтардағы № 52 бұйрығы. Бағалау бойынша әдістемелік әзірлемелермен Академияның ресми сайтында та нысуға болады: www.uba.edu.kz.

 Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау білім сапасын қамтамасыз ету дің маңызды құралы болып табылады. Ол оқыту мен оқу материалын меңгеру тиімділігін талдауға мүмкіндік беретін тетік ретінде қызмет етеді. Ішкі бағалау педагогтерге оқыту динамикасын бақылауға, әрбір білім алушының күшті және әлсіз тұстарын айқындауға, сондай-ақ оқу процесін уақтылы түзетуге мүмкіндік береді.

 ІШКІ ЖӘНЕ СЫРТҚЫ БАҒАЛАУДЫ ӨТКІЗУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 101 Ішкі бағалаудың негізінде критериалды бағалау жүйесі жатыр, оған жиынтық бағалау (ЖБ) және формативті бағалау (ФБ) кіреді. Жиынтық бағалау Жиынтық бағалау – білім алушылардың оқу бағдарламасының бөлімдерін мең геру және оқу тоқсанының соңындағы білім деңгейін анықтау мақсатында жүр гізіледі. ЖБ ұйымдастыру кезінде педагог келесі нормаларды басшылыққа алуы тиіс: 

• бөлім бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) түрін (бақылау жұмысы, практикалық немесе шығармашылық жұмыс, жоба, эссе, диктант, мазмұндама, шығарма, тест) және оның өткізу уақытын педагог өзі айқындайды; 

• академиялық адалдықты сақтау – басты қағида: педагог бағалау тапсырмала рын адал құрастыруы, ал білім алушылар оларды әділ орындауы қажет;

 • ЖБ тапсырмалары үлгілік оқу бағдарламаларына сәйкес және өткен оқу ма териалдары негізінде педагогтер тарапынан әзірленеді; 

• тоқсан бойынша жиынтық бағалау (ТЖБ) тапсырмалары жүргізілмес бұрын педагогтердің әдістемелік бірлестігінде қаралып, олардың оқу мақсаттарына сәйкестігі, көлемі, нұсқаулығы және орындалу уақыты бойынша талқылана ды; 

• БЖБ өткізу жиілігі тоқсанда 3 реттен артық болмауы тиіс. Егер тоқсанда төрт немесе одан да көп бөлім қарастырылса, оларды біріктіріп, БЖБ-ны екі ке зеңде өткізуге болады; 

• ТЖБ өткізу жиілігі бір күнде 3 реттен артық болмауы және пәндердің күр делілігі ескерілуі тиіс. ТЖБ оқу тоқсанының соңғы күні, сондай-ақ сол күні сол пән бойынша БЖБ өткізілген жағдайда ұйымдастырылмайды. 

• бағалаудың объективтілігін қамтамасыз ету: жазбаша ТЖБ бойынша дау лы жағдай туындаған кезде педагогикалық кеңестің шешімімен модерация тағайындалады. Модерация қорытынды бағалар қойылардан бір күн бұрын нан кешіктірілмей өткізілуі тиіс. ФБ, БЖБ және ТЖБ бойынша балл қою кезінде педагогтер келесі аспектілерді ескереді: 

• нәтижелерді тіркеу: формативті бағалау (ФБ), бөлім бойынша жиынтық баға лау (БЖБ) және тоқсан бойынша жиынтық бағалау (ТЖБ) бойынша алынған балдар электронды журналға енгізіледі; • тоқсандық бағаны қалыптастыру: ФБ нәтижелері – 25%, БЖБ нәтижелері – 25%, ТЖБ нәтижелері – 50% үлесте ескеріледі. 

• ФБ бойынша балдар: 2-11-сыныптарда ең жоғары балл – 10 балл (ФБ үшін балл әр сабақта қойылуы міндетті емес); 102 Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

 • БЖБ бойынша балдар: 1-4-сыныптар үшін – 7-ден 15 баллға дейін; 5-11(12)-сы ныптар үшін – 7-ден 20 балға дейін; 

• ТЖБ бойынша балдар пәндер мен сыныптардың техникалық ерекшеліктері не сәйкес белгіленеді: 

• бағалаудың объективтілігі: БЖБ және ТЖБ бойынша қорытынды балл қой ған кезде тапсырма шарттарының рәсімделуі немесе білім алушының тәртібі есепке алынбайды; • балды бағаға ауыстыру шкаласы: 0%–39% – «2»; 40%–64% – «3»; 65%–84% – «4»; 85%–100% – «5»; 

• жылдық баға (2–11(12)-сыныптар үшін) тоқсандық бағалардың арифметикалық ортасы ретінде есептеледі және бүтін санға дөңгелектенеді. Жылдық баға қо рытынды баға болып табылады. 

Формативті бағалау Формативті бағалаудың басты мақсаты – білім алушылардың оқу барысындағы ілгерілеуін ерте кезеңде бақылау арқылы оқыту әдістерін бейімдеу және білім беру процесінің тиімділігін арттыру. Формативті бағалауды тиімді іске асыру үшін педагогке қажет: 

• әрбір сабақтың / оқу процесінің мақсатын, соның ішінде бағалау критерий лері мен жоғары сапалы жұмыстардың үлгілерін көрсету арқылы жүйелі түр де түсіндіріп отыру; 

• сыныптағы бағалау нәтижелерін жүйелі түрде талдап, оқыту әдістерін қайта қарау және түзету үшін пайдалану; 

• білім алушыларға оқуын тиімді жоспарлауына көмектесетін тұрақты, мазмұн ды, нақты және жедел кері байланыс ұсыну; 

• білім алушыларды өзін-өзі және бірін-бірі бағалау дағдыларын дамыту мақ сатында бағалау процесіне белсенді қатыстыру. 

11-кесте. «Математика», «Алгебра», «Алгебра және анализ бастамалары» және «Гео метрия» оқу пәндерінен бөлім бойынша жиынтық бағалау жұмыстарының саны

12-кесте. «Информатика» оқу пәнінен бөлім бойынша жиынтық бағалау жұмыстары ның саны

11.1-кесте – Апталық және жылдық оқу жүктемесінің көлемі

            «ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»     1-4       СЫНЫП,       «ИНФОРМАТИКА» ПӘНДЕРІН ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ, 1-11 СЫНЫПТАР

«Цифрлық сауаттылық» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі: 

1-сыныпта, аптасына 0,5 сағатты, оқу жылында 17 сағатты; 

2-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты; 

3-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты; 

4-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды. 

«Информатика» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі: 

5-сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат; 

6-сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат

 7-сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат; 

8-сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат. 

9-сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат. 

10-11-сыныптарда «Информатика» оқу пәнін оқытуға бөлінген апталық жүктеме: 

- қоғамдық-гуманитарлық бағытта 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат; 

- жаратылыстану-математикалық бағытта 2 сағаттан, оқу жылында 68 сағат. 

Қаулы:

Математика-информатика кафедрасы «2025-2026 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерінде білім беру процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы» ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ хатпен танысып, жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес  жұмыс жүргізуде осы әдістемелік нұсқау хаттағы қолданыстағы заңнаманы сақтау, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын (бұдан әрі – МЖМБС), Үлгілік оқу жоспарларын (ҮОЖ) және Үлгілік оқу бағдарламаларын (ҮОБ) жүзеге асырудың бірыңғай тәсілдерін қалыптастыру мақсатында басшылыққа алып,жұмыс жүргізілсін.

Хатшы :Тусиббекова А 

20.08.2025 жыл